De keuze is reuze als je een warmtepomp wil kopen, welke kies je?

Een eenduidig antwoord,  welke warmtepomp voor ieder het beste is, is er niet. Bij elke woning en gebruiker kan het advies net iets anders zijn.

Dat is enerzijds lastig, anderzijds maakt een brede keuze aan oplossingen wel dat er altijd iets te kiezen valt om gas te besparen, of om uiteindelijk met een warmtepomp van het gas af te komen.

Op warmtepomp-tips.nl proberen we zo eenvoudig mogelijk, waar het kan in Jip-en-janneketaal, de verschillende mogelijkheden in beeld te brengen, vaak samen met rekenvoorbeelden m.b.t. de besparing die het oplevert.  Deze informatie proberen we zoveel mogelijk actueel te houden, want de techniek, maar ook regelgeving, staat niet stil. En soms is er, zoals ze dat zo mooi noemen, voortschrijdend inzicht, kom dus nog eens terug als je wil.

Warmtepomp in een bestaande woning.

Een bestaande woning moet, voor een efficiënte werking van een warmtepomp, wel aan een aantal eisen voldoen. Zo moet de woning redelijk tot goed geïsoleerd zijn en liefst met lage temperatuur verwarmd kunnen worden. Immers dan bespaar je het meest en dat moet toch eigenlijk je doel zijn.  Inmiddels zijn er natuurlijk ook Hoog Temperatuur Warmtepompen, die kunnen altijd je ketel vervangen. Maar bedenk wel: hoe lager de aanvoertemperatuur van de warmtepomp kan blijven om je huis te verwarmen, hoe hoger het rendement en dus hoe lager je energiekosten.

Warmtepomp selectie keuzehulp.

Vaak  wordt ons de vraag gesteld ‘Welk type warmtepomp moet ik kiezen?’

Dat de keuze niet altijd even gemakkelijk is begrijpen we natuurlijk. 
Een en ander hangt dan ook van verschillende factoren af;

• Uw portemonnee
• Hoe groot is het gewenste vermogen voor verwarming?
• Hoe groot moet de boiler worden? (tapwatercomfort)
• Wilt u ook gaan koelen met de warmtepomp?
• Waar kan de warmtepomp staan? (opstellingsruimte)
• Wordt er een naregeling toegepast? (i.v.m. ruimte voor buffer)
• Is er plaats in de tuin voor een bron in de bodem?
• Is er buiten de woning plaats voor een buitenunit bij lucht/water toepassing?
• Wat voor ventilatie systeem heeft de woning? (optie ventilatielucht warmtepomp).
• Heeft u ervaring of een wens met een eventuele alternatieve bron?

Nog geen idee?  Dan kan onderstaande keuzehulp u verder helpen:

Volg de pijl en u komt bij een keuze, die u met een installateur kan bespreken.

Wij adviseren alleen een warmtepomp te kiezen als de 50 ºC test is gelukt.  lees hier meer m.b.t. hoog temperatuur.

Daarnaast is het erg belangrijk dat uw woning geschikt is voor een warmtepomp! U leest hier hoe u dat kunt ontdekken.

De 50°C (gemiddeld) test:

Regel, in de koude periode van het jaar, de regelthermostaat van de ketel terug naar een gemiddelde temperatuur
van 50 °C !    Aanvoer temperatuur + retour temperatuur : 2 is gemiddeld!

Bijvoorbeeld 60-40 geeft gemiddeld 50 °C.  Evenals 55-45 of  58-42

Krijg je de woning hiermee warm ?  Dan kun je efficiënt overschakelen naar een warmtepomp!

je stelt de thermostaat van de ketel in op de bijbehorende aanvoer-temperatuur. Draait jouw systeem met een delta T van 20 °C (verschil tussen aanvoer en retour) dan zet je de thermostaat in de ketel op 60 °C. Werk je nog met nachtverlaging? Kies dan voor maximaal 2 °C nachtverlaging.  Na overschakeling werk je met radiatoren het best met een delta T van 10 °C, bij een warmtepomp geldt immers: Hoe lager de aanvoer temperatuur hoe beter het rendement.

Warmtpomp keuze tips:

• Kies een warmtepomp met minimaal het A plus plus  (A++) label voor verwarming.
• Kies voor een modulerende warmtepomp, deze stelt de capaciteit af op de verwarmings- of koudevraag.
• Kies voor een warmtepomp met ingebouwde weersafhankelijke-regeling (stooklijn/curve)
• Kies, als u wilt genieten van het beste comfort,  voor een Master/Master systeem in uw verwarmingsnetwerk, alles nageregeld met plaatsing van een parallel buffervat.
• Kies een warmtepomp welke Smart Grid (SG), Smart Price (SP) Ready is  (In de toekomst slim met variërende kWh prijzen kan omgaan en gestuurd kan worden door externe beïnvloeding van de energiemaatschappij).
• Kies een stille warmtepomp, let op de geluidgegevens.

De Warmtepomp soorten voor u nog even op een rij:

Lucht/water Split of Monoblock

Lucht-water-warmtepomp: een buitenunit met ventilator haalt energie uit de omgevingslucht buiten en geeft deze binnen af. Dit kan zowel een monoblock zijn als een split opstelling.
Bij een monoblock zit de condensor buiten in de unit en gaat er cv-water van buiten naar binnen.
Bij een split opstelling zit de condensor binnen en gaat er 'koude middel' van buiten naar binnen.

Warmtepomp met verticale gesloten bodemcollector

Warmtepomp op bodemenergie met een gesloten bron, verticale bodemcollector.
Voordeel: Goed rendement en 'gratis' passieve koeling in de zomer.
In de aardbodem worden gaten geboord waarin kunststofbuizen worden neergelaten. Het bronwater stroomt door deze kunststofbuizen en neemt zodoende in de bodem energie op. Een gesloten bron gaat makkelijk 30 jaar mee.

Warmtepomp met als bron een horizontale bodemcollector

Nadeel: Een horizontale bron vergt veel ruimte rondom de woning. Horizontale bodemcollector.

Korven in de bodem als bron voor de warmtepomp

Deze vorm is natuurlijk afgeleid van de horizontale bodembron.  Er worden 'korven' van slangen in de grond aangebracht als bron voor de warmtepomp.

Warmtepomp met gesloten collector in oppervlaktewater

Bij voorkeur plaatst u de gesloten collector in oppervlakte water waar stroming is. Dus liever niet in stilstaand water, want dan is in de winter de  kans op ijsvorming rondom de collector groot. Het gesloten systeem wordt gevuld met water-glycol ook wel 'brine' genoemd.

Warmtepomp met oppervlaktewater als bron

Ook hier wordt gebruik gemaakt van oppervlaktewater (rivier, vijver, plas)  als bron voor de warmtepomp. Het verschil met de gesloten lus is dat hier het water over een platenwisselaar wordt gepompt, in de platenwisselaar wordt energie onttrokken aan het water. Nadeel: Het oppervlaktewater kan vervuild zijn, hierdoor moeten regelmatig filters worden vervangen.

Warmtepomp met open bron / bodem energie.

De 'openbron'. Het rendement hierbij is beter dan bij een gesloten bodemcollector. Echter wordt deze vorm voor een woning steeds minder gebruikt. Deze vorm is duurder in aanschaf en behoeft daarnaast regelmatig groot onderhoud doordat de buizen in de bodem verstopt kunnen raken. Spoelen in de andere richting is dan noodzakelijk. Er zijn al situaties bekend waar in een later stadium de openbron is ingeruild voor een gesloten bodembron. Vraag de bronleverancier dus om garantie m.b.t. de werking en levensduur. We zien daarom de 'open bron' voornamelijk nog bij grote projecten, bijvoorbeeld als bron voor meerdere woningen of appartementen.

Gezamenlijke bron in de wijk.

Soms is er in een wijk een gezamenlijke bron voor individuele warmtepompen. Bijvoorbeeld uit restwarmte van de industrie, een gezamenlijke WKO, of andere warmte. Een 'bodem type' warmtepomp kan ook die bron gebruiken voor het onttrekken van energie.

Warmtepomp met ijsbuffer

Dit systeem wordt in Duitsland regelmatig toegepast. Er komt een betonnen vat in de bodem met daarin een slangen-systeem dat dient als collector voor de warmtepomp, uiteraard zijn de slangen gevuld met water-glycol. In het vat zelf zit gewoon water.  Als je water wil omzetten in ijs is daar behoorlijk veel energie voor nodig, van dit principe wordt gebruik gemaakt in het vat. Vaak wordt regenwater gebruikt om het vat te laten ontdooien, maar dat kan ook energie van thermische panelen zijn. Nadeel is dat als het vat eenmaal omgaat in ijs, de brontemperatuur onder 0 ºC zal liggen. Een boring met gesloten bodemcollector blijft daar meestal een stukje boven, het rendement van de ijsbuffer is t.o.v. dat systeem iets slechter.

PVT Panelen als bron voor een warmtepomp

PVT-panelen, op het dak van de woning, als bron voor de warmtepomp.  Onder de PV-panelen (die stroom opwekken) zit nog een thermischpaneel waarin een water-glycol vulling stroomt als bron voor de warmtepomp. Je wint dus stroom (PV) en onttrekt ook nog eens energie (bron warmtepomp) uit een paneel. Voordeel  t.o.v. een lucht/water warmtepomp: Je hebt geen ventilator of compressor buiten, dus nagenoeg geen geluid. Nadeel t.o.v. bodemenergie: Er is nagenoeg geen passieve koeling mogelijk.  Alleen passieve 'nachtkoeling' behoort, in voor- en najaar, tot de mogelijkheid.

Warmtewinmuur of energiedak, warmte uit de buitenschil als bron voor warmtepomp.

Buiten, in de gevel van de woning of in het dak, zijn slangen aangebracht waardoor een water-glycol mengsel stroomt. Deze dient als bron voor de warmtepomp. De warmtepomp onttrekt dus energie uit de omgeving van gevel of dak, voordeel is dat er geen buitenunit met ventilator nodig is.  In plaats van slangen in de gevel, kan er ook gebruikt worden gemaakt van panelen die buiten tegen de gevel worden gemonteerd. Nadeel: nagenoeg geen passieve koeling in de zomer mogelijk.

Min of meer afgeleid van de 'ijsbuffer', in plaats van een betonnen vat in de bodem, heeft men hier een 'bufferzak' in de kruipruimte of kelder van de woning gemaakt. In de zak lopen slangen gevuld met water-glycol wat dient als bron voor de warmtepomp. In de zak zelf zit gewoon water, wat dus kan bevriezen als er veel energie wordt onttrokken. De zak kan worden opgewarmt door thermische panelen (regeneratie). Ook kunnen de thermische panelen zelf ingezet worden als bron voor de warmtepomp. Vaak is het overdag warmer dan in de nacht: Je kan dan overdag de thermische panelen gebruiken als bron en voor het opwarmen van de bufferzak. In de nacht haal je dan energie uit de bufferzak waar de temperatuur op dat moment iets hoger is dan de buitentemperatuur.

WKO warmtepomp installatie

Eigenlijk zien we een WKO (Warmte Koude Opslag) installatie bijna nooit voor 1 woning. De installatie is daarvoor veel te kostbaar. Een WKO zou wel een bron in een wijk kunnen zijn voor meerdere woningen of voor een appartementengebouw, kantoor gebouw, enz. Bij een WKO heb je min of meer 2 grote ondergrondse buffers (Aquifer). In de zomer breng je warmte naar de winterbron (voor verwarmen) en in de winter breng je koude naar de zomerbron (om te koelen).

Thermodynamische warmtepomp

Bij een thermodynamische warmtepomp staat de 'verdamper' in de buitenlucht. Het koudemiddel stroomt buiten door een buizenstelsel. Ze zijn er in meerdere, soms kunstzinnige, vormen. Er draait geen ventilator om energie (lucht) aan te voeren. Als het buiten onder de 6ºC komt, vormt het zich dan ook al snel om tot een 'ijs-kunstwerk'.  Deze worden vooral in zuidelijkere landen verkocht.

Ventilatielucht warmtepomp

Dit type warmtepomp is in ons land flink in opkomst. In plaats van dat je de ventilatielucht uit de woning meteen naar buiten afvoert, gebruik je deze lucht als bron voor een warmtepomp. De warmtepomp onttrekt energie uit de ventilatielucht voordat de lucht naar buiten wordt afgevoerd. Vooral voor kleinere zeer goed geïsoleerde woningen is dit een prima oplossing.

U ziet er zijn vele 'bronnen' om energie te onttrekken.

Resumé, beknopt de vragenlijst:

• Is de woning goed geïsoleerd en gereed voor laag temperatuur verwarming?
• Nee, dan pakt u eerst dit aan (isoleren en eventueel de 50 graden test) , controleer eventueel uw gasverbruik per m² GO per jaar.
• Bepaal de benodigde capaciteit van de warmtepomp (transmissie berekening, warmteverlies berekening of tijdelijk met kengetallen en/of voormalig gasverbruik)
• Bepaal de warmtapwater wens, hoeveel douche- of badwater is nodig, hoeveel personen wonen er in de woning. Kortom hoe groot moet de boiler inhoud worden.
• Is er voldoende budget?  Ga dan voor het beste of wel bodemenergie.
• Mag er worden geboord ? Is er plaats voor een boring?
• Is er geen mogelijkheid tot boring van een verticale bron, bekijk eventuele alternatieven bron mogelijkheden en denk daarbij ook aan een eventuele koelvraag in de zomer.
• Of ga naar de lucht-water-warmtepomp
• Vakantiewoning? Kies een Split opstelling.
• Geen vakantiewoning; Dan is een monoblock prima.
• Denk ook hier aan de eventuele wens voor actieve koeling in de zomer.
• Is de benodigde opstel capaciteit lager dan 4 kW? Dan is een ventilatielucht-warmtepomp ook een mogelijk goede optie.

Waar de installateur bij stil staat / keuze warmtepomp.

In het oriënterende gesprek is het belangrijk om eerst de beweegredenen en verwachtingen van de klant te leren kennen.

• Wil of kan de klant niet extra investeren? Dan is het niet zinvol te kijken naar een warmtepomp.
•  Is de woning voorzien van gewone radiatoren? Dan is een elektrische warmtepomp meestal niet de juiste oplossing, maar kan een hybride warmtepomp een voldoende grote besparing opleveren om de investering te rechtvaardigen.
• Overweegt de klant een warmtepomp maar twijfelt men of het comfort wel op peil blijft? Doe dan de volgende test: stel de stooklijn van de huidige cv-installatie in op maximale aanvoertemperatuur van 50 °C, bij voorkeur in combinatie met een weersafhankelijke-regeling. Blijft de woning tijdens de koude maanden comfortabel warm, dan lukt dat ook met een hybride warmtepomp installatie.