Is een te groot gekozen warmtepomp nadelig of juist een voordeel ? 

Als het een modulerende warmtepomp is die het vermogen dus kan aanpassen, kan het juist een voordeel geven. 
Lees hieronder meer daarover: 
 

Hoe bepaal je het vermogen voor een warmtepomp?

Het vermogen van een warmtepomp wordt bepaald door verschillende factoren, zoals de grootte van de ruimte of gebouw die je wilt verwarmen, de gewenste temperatuur, de isolatie van het gebouw en het klimaat in jouw regio. Het vermogen van een warmtepomp wordt uitgedrukt in kilowatt (kW) en geeft aan hoeveel warmte de warmtepomp kan leveren.

Om het juiste vermogen van een warmtepomp te bepalen, is het belangrijk om een professionele installateur te raadplegen. Deze kan een warmteverliesberekening uitvoeren om te bepalen hoeveel vermogen er nodig is om de ruimte op de gewenste temperatuur te houden als het buiten -10 °C is. Op basis van deze berekening kan de installateur de juiste warmtepomp aanbevelen die past bij jouw specifieke situatie.

Voor nieuwbouw woningen zijn er kengetallen.

• 40 Watt per m² Gebruiksoppervlak (GO) bij een woning met mechanische ventilatie
• 35 Watt per m² Gebruiksoppervlak bij een woning met mechanische ventilatie met CO2 sturing
• 30 Watt per m² Gebruiksoppervlak bij een woning met WTW unit (ventilatie met Warmte Terug Winning). 

De uitkomst komt dan dicht in de buurt van de transmissieberekening.  Deze kengetallen komen uit vele vergelijkingen van warmteverliesberekeningen: vermogen t.o.v. gebruiksoppervlak van de woning. 

Het is altijd verstandig om uiteindelijk toch een warmteverliesberekening te laten maken.

In bovenstaande tabel, gemiddelde woning in NL of BE, zien we voor een nieuwbouw woning:

• 32,2 Watt per m² GO bij WTW balansventilatie
• 41,6 Watt per m² GO bij Mechanische ventilatie
• CO² gestuurde mechanische ventilatie zit tussen deze 2 getallen in (niet in deze tabel). 

Je ziet ook kengetallen bij 'fictieve' woningen die 'ongeveer gelijk zijn m.b.t. isoleren aan een bouwjaar. 

Een woning uit 1947 die later flink is na-geisoleerd kan in de tabel wel een 1975-1991 woning zijn geworden. Om dit te bepalen volg je het voorbeeld op de 'woning geschiktheid' pagina. 

Bestaande woningen en benodigd Warmtepompvermogen:

Het is heel lastig om voor een bestaande woning een warmteverliesberekening te maken, immers je moet dan achterhalen welke materialen: steen, glas, hout, met welke isolatiewaarde destijds zijn gebruikt.  Daarom wordt vaak het gasverbruik per jaar gebruikt om snel tot een vermogen te komen.  Als je normaal van een woning gebruik maakt en geen extra bijstook hebt met bijvoorbeeld een open haard of houtkachel, dan is het veilig om uit te gaan van het gasverbruik. 

Een vaak gebruikte omrekening is deze:   Gasverbruik per jaar in m³ aardgas x 0,00533 = op te stellen warmtepomp vermogen!
Als voorbeeld: Een gasverbruik van 1200m³ aardgas (vermenigvuldig met 0,00533) geeft 6,3 kW op te stellen vermogen. 

Deze uitkomst komt dan in de buurt van het daadwerkelijk warmteverlies. Maar is niet zo nauwkeurig.

Op onze pagina (op deze website) 'Woning geschiktheid' doen we het stap voor stap en nog iets nauwkeuriger. 

De uitkomst van een daadwerkelijke warmteverliesberekening is vaak aan de hoge kant. 

Hoe kan dat?  Dat is heel eenvoudig eigenlijk: bij het warmteverlies kijken we hoeveel warmte verloren gaat, dus van binnen naar buiten gaat als het buiten kouder is.  Een warmteverliesberekening houdt geen rekening met interne warmtelast.

Mensen in de woning geven warmte af. Verlichting, koelkast, tv, etc. geven allen warmte af in de woning. In feite dekt die warmte al een klein stukje van het warmteverlies.  Met de slimme meter kun je tegenwoordig terug vinden hoeveel m³ gas je op de koudste dag van het jaar hebt verbruikt. In feite is dat het warmteverlies op de koudste dag.   Stel dat dit 5 m³ gas is, dan kun je stellen dat 5 m³ gas x 8,8 kW netto energie-inhoud van Gronings aardgas = 44 kWh nodig is geweest in 24 uur.  Als je die 44 kWh deelt door 24 uur had je met een warmtepomp van 1,83 kW die 24 uur draait dekkend geweest.  
Maar omdat de buitentemperatuur in de nacht meestal kouder is dan overdag, kan het voorkomen dat je in de nacht dus wat te kort kwam wat overdag werd goed gemaakt.  Je comfort is dan niet constant.  

Hybride installatie en vermogen warmtepomp

In een hybride installatie maken we verschil tussen All electric Ready en Hybride. 
Als we een warmtepomp kiezen groter of gelijk aan 75% van de warmteverliesberekening is het All Electric Ready.

Dat wil gelijk zeggen dat als we de warmtepomp kleiner kiezen dan 75% van het warmteverlies we een Hybride installatie hebben.  In een hybride installatie is het vermogen van de warmtepomp niet belangrijk. Hoe hoger het gekozen warmtepomp vermogen hoe minder m³ gas nog nodig zullen zijn.

Vermogen in een All Electric warmtepomp installatie.

In een All Electric installatie dekt de warmtepomp alle warmtevraag van het gebouw. 

De theorie leert dat hoe langer de warmtepomp aan één stuk kan draaien, hoe zuiniger deze zal opereren. Dus hoe minder start- stops, hoe beter. Een te groot uitgevoerde warmtepomp kan sneller zijn vermogen niet meer kwijt aan de woninginstallatie en zal daardoor vaak kort draaien. Om tot een juiste dimensionering te komen, wordt daarom vooral uitgegaan van de warmteverliesberekening. Te veel start-  en stops beperken overigens ook de levensduur van de compressor. 

Vaak is men hierdoor geneigd een iets te kleine warmtepomp te kiezen. 

Echter, anno 2023 zijn de meeste warmtepompen modulerend, die kunnen het vermogen meestal tot 25% terug regelen, waardoor het starts en stop probleem wordt opgelost. 

Een iets te grote, modulerende, warmtepomp kiezen is zo gek nog niet.

Er is best wat voor te zeggen om juist een zwaardere warmtepomp te nemen. Deze zal het in de eerste plaats op de koudste dagen makkelijker hebben, waardoor het elektrische element niet hoeft bij te springen. Maar ook ontstaat de mogelijkheid om beter te kunnen kiezen op welke momenten van de dag je de warmte maakt en dus elektriciteit gebruikt.

Die flexibiliteit ontstaat door gebruik te maken van de thermische massa van de woning. Ook met het maken van warmtapwater in een boilervat kan op de dag geschoven worden. Ook zijn er al systemen die warmteopslag voor tapwater en ruimteverwarming combineren, waarmee nog meer mogelijkheden ontstaan. Hoe meer warmtevermogen een warmtepomp kwijt kan, hoe meer elektrische flexibiliteit dat oplevert. En dus hoe efficiënter ook een groter gekozen warmtepomp kan doordraaien, zonder dat er op dat moment een directe warmtevraag is. 

Maar waarom hebben we die flexibiliteit dan nodig? Duurzame opwek met zon- en wind zorgt er nu al voor dat de elektriciteitsprijzen over de dag fluctueren. En daar kun je met de warmtepomp op in gaan spelen. Zo heeft fabrikant NIBE al warmtepompen die kunnen werken met Dynamische Energie Prijzen, ze noemen dat Smart Price Adaption. Die gaat energie leveren op het moment dat de energie het goedkoopst is. En op dat moment is een iets grotere warmtepomp natuurlijk handig. Je wil immers in de voordelige uren zoveel mogelijk van de dagelijkse energievraag kunnen dekken. 

Daarnaast is de kans groot dat de net capaciteit die een huishouden kan benutten in de toekomst wordt beperkt. In sommige landen werken ze al met zgn. Smart Grid systemen waarbij de energiemaatschappij  of afstand toestellen in een woning uit- of aan kan zetten op het moment dat er weinig energie voor handen is (geen zon / geen wind is).  

Er zullen beloningen en boetes komen voor huiseigenaren om het gevraagde vermogen binnen bepaalde grenzen te houden. Het gelijktijdig inductie koken, auto opladen en verwarmen zal duurder of zelfs onmogelijk worden. Tenminste als we in ons land niet snel beginnen met het aanpassen van het elektriciteitsnet. Denk hierbij aan de centrale waar de stoom wordt geproduceerd en aan de bekabeling tussen verdeelstations en onze woningen. 

Bij het ontwerpen van warmte oplossingen wordt het dus interessant om verder te kijken dan de warmteverliesberekening. Slimme combinaties van een grotere warmtepomp, mogelijkheden om warmte te bufferen en het slim afstemmen op het elektriciteitsnet hebben de toekomst, zo denken wij. 

Mede daarom is het niet zo bezwaarlijk dat de warmteverliesberekening over het algemeen iets te ruim is of dat u zelfs net iets meer vermogen kiest dan de uitkomst van die berekening.  Zolang het toestel maar modulerend is.